Pan dr hab. Krystian Markiewicz
Działając w imieniu Stowarzyszenia Prawnicy dla Polski w celu umacniania niezależności sądów i niezawisłości sędziów, dbania o przestrzeganie konstytucyjnych i ustawowych zasad etycznych i prawnych wykonywania zawodów prawniczych w sposób pozwalający na zapewnienie obywatelom prawa do sprawiedliwego procesu sądowego, a nadto kierując się interesem Państwa Polskiego i konstytucyjną zasadą legalizmu
WZYWAMY PANA PREZESA
do natychmiastowej rezygnacji z funkcji Przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej Ustroju Sądów Powszechnych i zwrotu pobranych wynagrodzeń.
Pragniemy zwrócić Pańską uwagę, że podstawą prawną powołania Komisji Kodyfikacyjnej Ustroju Sądownictwa i Prokuratury jest art. 12a ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów (Dz.U.2024.1050), wedle którego Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, tworzyć komisje do opracowania projektów kodyfikacji określonych dziedzin prawa, uwzględniając dorobek nauki i doświadczenia praktyki. Rada Ministrów wydając rozporządzenie, określi nazwę i przedmiot działania komisji oraz jej skład i tryb postępowania. Wedle art. 15 ust 2 tej samej ustawy Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób finansowania i obsługi takiej komisji.
Wyraźnie widać, że ustawa wymaga, by to Rada Ministrów określiła skład komisji. Brak też w przepisach delegacji ustawowej dla określenia wynagrodzenia członków komisji, gdyż „sposób finansowania komisji” w żadnym razie nie stanowi podstawy do określenia zasad wynagradzania jej członków.
Tymczasem rozporządzenie RM z dnia 5 marca 2024 r. w sprawie utworzenia, organizacji i trybu działania Komisji Kodyfikacyjnej Ustroju Sądownictwa i Prokuratury (Dz.U.2024.350) określa w § 3, że to Prezes Rady Ministrów, na wniosek Ministra Sprawiedliwości, powołuje i odwołuje przewodniczącego Komisji. Również Prezes Rady Ministrów, na wniosek Ministra Sprawiedliwości zgłoszony po zasięgnięciu opinii przewodniczącego Komisji, powołuje i odwołuje zastępcę przewodniczącego oraz członków Komisji, w liczbie od 8 do 14 osób, zaś Minister Sprawiedliwości po zasięgnięciu opinii przewodniczącego Komisji powołuje i odwołuje sekretarza Komisji, jako swojego przedstawiciela w Komisji, spośród pracowników Ministerstwa Sprawiedliwości lub sędziów delegowanych do Ministerstwa Sprawiedliwości.
Taka regulacja jest rażąco sprzeczna z wymaganiami ustawy, która wyraźnie zastrzega, by to Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określała skład komisji, w tym również osobę jej przewodniczącego i ewentualnych zastępców.
Tym samym komisja w obecnym składzie działa nielegalnie, gdyż nie została prawidłowo powołana.
Ponadto zaznaczamy, że wedle § 3 rozporządzenia, przewodniczącemu Komisji, zastępcy przewodniczącego Komisji oraz członkom Komisji przysługuje za udział w pracach Komisji miesięczne zryczałtowane wynagrodzenie w wysokości:
10 000 zł – przewodniczącemu Komisji;
8500 zł – zastępcy przewodniczącego Komisji;
3500 zł – członkom Komisji.
Tymczasem z zacytowanych na wstępie przepisów art. 12 a i art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów jasno wynika, że nie ma żadnej podstawy prawnej do określania tych wynagrodzeń. Świadczenia te zatem, jako nienależne będą musiały być zwrócone, zwłaszcza, że osoby, które mają wchodzić w skład komisji, są powołane nielegalnie.
Jako osoba stojąca na czele Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” walczącego z taką determinacją o niezależność sądów i niezawisłość sędziów, w tym krytykując delegacje sędziów do Ministerstwa Sprawiedliwości i jakiekolwiek, nawet potencjalne zależności sędziów od polityków, z pewnością miał Pan świadomość, jak poważne zastrzeżenia konstytucyjne budzi także udział w Komisji, zresztą nie tylko tej, ale też innych komisji kodyfikacyjnych, czynnych sędziów. W sposób oczywisty widać, iż są oni zależni od decyzji polityka – Prezesa Rady Ministrów, który może ich swobodnie powoływać i odwoływać. Otrzymują też wysokie gratyfikacje finansowe, wypłacane bez ustawowej podstawy prawnej, a których wysokość zależy od swobodnego uznania polityków zasiadających w RM. Z punktu widzenia zasady podziału i równowagi władzy, nie do pogodzenia z art. 10 ust. 1 oraz art. 173 Konstytucji jest możliwość łączenia takiej podległości Radzie Ministrów i jej Prezesowi z dalszym wykonywaniem przez sędziego funkcji orzeczniczych. Naszym zdaniem tacy sędziowie, tak jak dzieje się z sędziami delegowanymi do Ministerstwa Sprawiedliwości, powinni na czas wykonywania tych administracyjnych obowiązków utracić możliwość orzekania (ewentualnie powinien zostać przewidziany specjalny tryb ich urlopowania z zawieszeniem wynagrodzenia sędziego)
.Zmuszeni jesteśmy także przypomnieć, iż podobna sprawa była przedmiotem rozpoznania Trybunału Konstytucyjnego, który w wyroku z 15 stycznia 2009 w sprawie K 45/07 stwierdził, że „łączenie przez sędziego funkcji orzeczniczych z wykonywaniem czynności administracyjnych, na podstawie delegowania do Ministerstwa Sprawiedliwości i jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości jest niezgodne z zasadą podziału i równowagi władzy. Narusza też niezależność sądów, gdyż powoduje zacieranie się różnicy między wykonywaniem wymiaru sprawiedliwości a pracą na rzecz władzy wykonawczej. Jest to zaś niezgodne ze standardami demokratycznego państwa prawnego.”
W tej sytuacji obawiamy się, że wszystkie orzeczenia wydane z udziałem sędziów, którzy zgodzili się na udział w pracach komisji, mogą być uznane za wydane przez nienależycie obsadzony sąd, co skutkuje bezwzględną potrzebą wyeliminowania ich z obiegu.