Stowarzyszenia „Prawnicy Dla Polski” z siedzibą w Tarnowskich Górach apeluje o niezwłoczną publikację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 czerwca 2024 r. w którym Trybunał Konstytucyjny badał zgodność z Konstytucją art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. 2023.1251 tj) w zakresie, w jakim dotyczy osób, które złożyły wniosek o przyznanie świadczeń przed 6 czerwca 2012 r. Przepis ten, który obowiązuje od 1 stycznia 2013 r., zakłada zmniejszenie podstawy obliczenia emerytury osiąganej w wieku powszechnym o kwotę wcześniej pobranych emerytur.
Trybunał Konstytucyjny orzekł że art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej jest niezgodny z art. 67 ust. 1 konstytucji, który głosi, że obywatel ma prawo do zabezpieczenia społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego. Trybunał uznał słusznie, że w rozpoznawanej sprawie doszło do naruszenia zasady zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa. „Ubezpieczeni, którzy zdecydowali się na korzystanie z wcześniejszej emerytury, nie mieli – w momencie podejmowania tej decyzji na podstawie obowiązującego wówczas stanu prawnego – świadomości co do skutków prawnych, jakie może ona wywoływać w sferze ich przyszłych uprawnień z tytułu emerytury powszechnej. W szczególności nie mogli przewidzieć, że przejście na emeryturę jeszcze przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego będzie wiązało się z pomniejszeniem zgromadzonego kapitału o pobrane świadczenia”.
Przypomnieć należy, że niezgodny z Konstytucją przepis został wprowadzony w ustawie podwyższającej wiek emerytalny mężczyzn i kobiet do 67 lat i był tego konsekwencją. Na mocy tego przepisu, osoby które były uprawnione do dobrodziejstwa wcześniejszej emerytury z uwagi m.in. na pracę w warunkach szczególnych zostały niejako ukarane, za skorzystanie ze swoich ustawowych uprawnień, poprzez obniżenie podstawy obliczenia przysługujących im świadczeń po uzyskaniu emerytury z powszechnego wieku emerytalnego o sumę pobranych wcześniej emerytur.
Wskazać należy, iż jak wynika z szacunków ZUS, powyższy wyrok dotyczy ok. 200 000 obywateli. Chodzi o kobiety urodzone w latach 1949-1959 (z wyłączeniem rocznika 1953, który został uwzględniony w innym wyroku TK) oraz mężczyzn urodzonych w latach 1949-1952 oraz w 1954 r Z danych ZUS wynika, że przeliczenie emerytur obejmie około 150 tys. osób, które wystąpiły już o emeryturę powszechną. Dla nich przeciętna miesięczna podwyżka świadczenia wyniosłaby 1191 zł, a przeciętna kwota wyrównania 64 075 zł. W statystyce uwzględniono także 53,1 tys. osób, które pobierały emerytury wcześniejsze przed 1 stycznia 2013 r. i jeszcze nie przeszły na emeryturę powszechną, ale są do tego uprawnione, one również skorzystałyby ze zmian, w ich przypadku miesięczna podwyżka wynosiłaby średnio 4493zł
Trybunał wskazał też, że w celu zagwarantowania jednolitych zasad zwrotu świadczeń należnych uprawnionym ustawodawca – jak podano – powinien wprowadzić odpowiednie regulacje w tym zakresie. „Do czasu wprowadzenia ujednoliconych przepisów pozwalających dochodzenie praw, na zasadzie analogicznej do osób objętych wyrokiem o sygn. P 20/16 (wyrok ten dotyczył emerytur kobiet z rocznika 1953), osoby zyskujące uprawnienia w następstwie niniejszego wyroku mogą, w ocenie Trybunału, występować z wnioskami o wznowienie postępowania na zasadach ogólnych” – podsumował TK.
Zgodnie bowiem z art. 190 konstytucji orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wchodzi w życie z dniem jego ogłoszenia. Na Prezesie Rady Ministrów ciąży obowiązek polecenia niezwłocznej publikacji wyroków Trybunału
Z uwagi na doniosłość przedmiotowego wyroku dla prawie 200 000 obywateli i ich rodzin, zwlekanie z publikacją stanowi rażące lekceważenie porządku prawnego i ignorancję interesu emerytów, których świadczenia emerytalne często nie pozwalają na zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych.
W ocenie Stowarzyszenia jest to celowe działanie i może stanowić część szeroko zakrojonego planu ponownego podwyższania wieku emerytalnego w Polsce.
Wskazując, że w dniu dzisiejszym mija już miesiąc od ogłoszenia wyroku w sprawie SK 140/20 jako Stowarzyszenie „Prawnicy dla Polski” wzywamy Pana Premiera do niezwłocznego opublikowania wskazanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
W trosce o dobro obywateli Stowarzyszenie przygotowało wzór wniosku o wznowienie postepowania przez organem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który stanowi załącznik do uchwały