Od czasu ostatnich wyborów parlamentarnych trwa zajadły atak części środowisk prawniczych na osoby zwane przez nich „neosędziami” i „sędziami-dublerami”, prowadzony pod pozorem przywracania stanu zwanego przez nie praworządnością. W rzeczywistości stan, do którego przywrócenia środowiska te dążą, nie ma nic wspólnego z praworządnością, zaś atak na powołanych zgodnie z prawem sędziów wynika wyłącznie z pobudek politycznych i zmierza do pogrążenia Polski w anarchii. Tym niemniej środowiska te przedstawiają swe uroszczenia jako panaceum na mniemaną zapaść wymiaru sprawiedliwości w Polsce.
Prawda jest inna. Wymiar sprawiedliwości, choć niewątpliwie ma swoje wady, nie jest w zapaści. Wymaga zmian, ale nie polegających na czystkach i bezprawiu, lecz zmian przemyślanych, dalekosiężnych, reprezentujących określoną wizję przyszłości państwa i społeczeństwa Polski.
Stowarzyszenie „Prawnicy dla Polski” przedstawia kierunki działań mających na celu wprowadzenie polskiego wymiaru sprawiedliwości ze świata postkomunistycznego w XXI wiek.
Należy odciążyć sądy poprzez radykalne ograniczenie zakresu spraw, w których orzekają. Wymiar sprawiedliwości polega bowiem na rozstrzyganiu sporów, a nie na biurokratycznej ingerencji w sprawy, w których sporów nie ma. Nawał pseudo-spraw uniemożliwia sędziom należyte zajęcie się rzeczywistymi problemami ludzi, którzy przed nimi stają.
W szczególności nadawaniem waloru urzędowego powinni się zająć notariusze, nie sądy. Należy w pełni wykorzystać wysokie kwalifikacje zawodowe notariuszy i maksymalnie poszerzyć ich kompetencje, co do zasady na wszelkie sprawy niesporne.
Należy zmienić sposób działania wymiaru sprawiedliwości z biurokratyczno-autorytarnego na rozjemczo-koncyliacyjny. Sądy powinny budować kapitał społecznego zaufania, a nie wykonywać statystyki. Na bazie zawodów prawniczych należy zbudować szeroką sieć sądów polubownych wspierających sądy powszechne.
Należy uprościć strukturę sądów, aby uniemożliwić odrodzenie się oligarchii sądowniczej. Trzeba wreszcie zerwać z archaicznym, totalitarnym ustrojem sądownictwa narzuconym Polsce w 1950 roku.
Należy ujednolicić status sędziów, by wyeliminować możliwość nacisków, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Przy tym należy ich odciążyć od obowiązków biurokratyczno-proceduralnych.
Należy wprowadzić tańsze i wydajniejsze rozwiązania techniczne w miejsce dotychczasowych, archaicznych i niewydolnych. Oznacza to zarówno informatyzację wymiaru sprawiedliwości – całego, nie tylko sądów – jak i nowe mechanizmy zasięgania wiedzy eksperckiej, bez której we współczesnym świecie nie sposób sobie poradzić.
Obsłudze administracyjnej sądów i prokuratur należy zapewnić godne wynagrodzenie za ciężką pracę, którą świadczą na rzecz Państwa Polskiego i jego obywateli. Obecne płace nie spełniają tego wymogu.
Członkom samorządów prawniczych należy umożliwić dowolne zrzeszanie się w ramach tych samorządów. Monopolizacja korporacji zawodów zaufania publicznego stoi w sprzeczności z ideą samorządności. Samorządy prawnicze powinny mieć prawnie zagwarantowany głos w sprawach ustroju wymiaru sprawiedliwości. Nie powinny natomiast angażować się politycznie.
Stowarzyszenie „Prawnicy dla Polski” stanowczo potępia polityczną nagonkę na sędziów, którą prowadzą niektórzy przedstawiciele organizacji prawniczych, politycy i media mieniące się „wolnymi”. Występujemy z konstruktywnymi propozycjami poprawy działania wymiaru sprawiedliwości opartymi na rzeczywistości, nie na manipulacjach. Jesteśmy w stanie przedstawić założenia odpowiedniego ustawodawstwa, opracowane przez praktyków z wieloletnim doświadczeniem oraz teoretyków prawa, którzy nie skompromitowali się koniunkturalizmem w swych poglądach. Jesteśmy w stanie także współpracować we wprowadzeniu ich w życie, kierując się dobrem państwa i społeczeństwa Polski. Wzywamy do współpracy wszystkich, którym leży na sercu przyszłość Polski.
wiceprezes zarządu głównego
Stowarzyszenia „Prawnicy dla Polski”
sędzia Paweł Mroczkowski